Vidno olakšanje zbog pobjede Emmanuela Macrona na predsjedničkim izborima u Francuskoj među čelnicima institucija i ključnih vlada Evropske unije propraćeno je također brigom kako će Macron, iako uz već naglašenu podršku Njemačke, sprovesti svoj naum o “dubokom preobražaju EU”.
Donald Tusk, predsjednik Evropskog vijeća, kroz koji djeluju vođe EU, u pozdravnoj poruci Macronu izrazio je uvjerenje da će Francuska pod njegovim vodstvom “nastaviti da preduzimljivo riješava zajedničke izazove i čuva naše jedinstvo”. Tuskova poruka je suštinski odrazila ono što je bilo zalog francuskih predsjedničkih izbora, a to je da je “Francuska od suštinske važnosti za Evropu, isto kao i Evropa za Francusku”, a znači i pobjedu nad političkim snagama u EU koje žele njeno razbijanje.
Terorizam i ekonomija
Neskriveno zadovoljstvo u institucijama i većini vlada EU je propraćeno i bitnom ocjenom udruženja evropskih preduzetnika Business Groupe da zamisli koje Macron donosi na čelo francuske države “otvaraju vrata napretku evropskog projekta… i jačanju uloge Francuske u stvaranju moćne i konkurentne Evrope”. Većina medija i analitičara sad postavljaju pitanje hoće li Macron i njegov tek skoro formirani “Pokret” moći da mu i kroz parlament, nakon junskih izbora, obezbjedi nužnu većinu i podršku za željene temeljite promjene u zemlji i Evropskoj uniji.
Macron će čim preuzme položaj šefa države putovati u Afriku da, u svojstvu vrhovnog komandanta armije, obiđe tamošnje francuske vojne snage, a potom više nego simbolično ide u Berlin. Novi francuski predsjednik je zagovornik jačanja slobodnog tržišta, ali tako da EU u globalizaciji nađe svoje znatno bezbjednije mjesto i uticaj, a to treba da obezbjedi i osjetni preobražaj zone eura koja bi morala dobiti zajednički budžet i ministra finansija.
To će biti i ključ njegovih razgovora s njemačkom kancelarkom Angelom Merkel koja mu je odmah telefonom čestitala izbornu pobjedu, a koju također u septembru očekuju izbori. Kao vrlo bitno pitanje se vidi i kako će Macron pomiriti njemački stav da je neophodno slobodno kretanje, boravak i zapošljavanje građana Unije u svim njenim državama s ocjenom Pariza da tu ima i nelojalne konkurencije i “socijalnog dampinga” što posebno koriste populističke snage u EU.
Gorući unutrašnjepolitički i evropski cilj je suzbijanje terorizma i novi francuski predsjednik je tu dao veoma umirujuća obećanja, rekavši da će “Francuske biti u prvim redovima bitke protiv terorizma na svom tlu i u međunarodnoj akciji… i to koliko god bude trebalo”.
Iako je ruski predsjednik Vladimir Putin u čestitki Macronu odmah ponudio punu saradnju u bitki protiv ‘islamskog terorizma’, novi francuski predsjednik je već ranije predočio da će očuvati dobre odnose s Amerikom i NATO, ali i slobodu da uvijek brani francuske interese… uz spremnost da o svemu razgovara s predsjednikom SAD Donaldom Trumpom.
Britanski list Guardian ocjenjuje da “Macronu ne predstoji medeni mjesec jer se mora uhvatiti u koštac s prijetnjom džihadista i oporavkom ekonomije uz premošćenje jaza između bogatih i siromašnih i ljevice i desnice”.
Pomiriti podijeljenu zemlju
Francuski dnevnik Monde također ocjenjuje da “Macron sad mora pomiriti podijeljenu zemlju”, a, Maxim Tandone, bivši savetnik francuskog predsjednika Nicolasa Sarkozyja, u analizi u listu Figaro postavlja pitanje “Pokret… ali kuda?”
On kaže da Macronova pobjeda jeste “uzdrmala sistem diskreditovanih političkih partija i možda nagovještava preustrojstvo u političkoj igri… mada on daje obećanja i ljevici i desnici”. Ovaj analitičar misli da je novi šef Jelisejske palate “čovjek s malo iskustva” i da otud ostaje nejasno “kolika je njegova sposobnost da se uzdigne do ravni državnika, onoga koji odlučuje i ima viziju”.
Mada je Macron naglasio da su mu jasni “ekonomske nevolje i moralno urušavanje u zemlji” i da će zato suzbijati nejednakost, raditi na bezbjednosti i jedinstvu nacije, i drugi analitičari smatraju da je sad njegova velika odgovornost da opipljivo odgovori milionima Francuza na njihove strahove o budućnosti zemlje i Evrope.
Šef socijalista u Evropskom parlamentu Gianni Pittela upozorava da je sad presudno da se “napusti politika stezanja kaiša, javne finansije oslobode stege kako bi konačno bio pokrenut trajni privredni rast” i zapošljavanje.
Zaključak analitičara i medija je i da je Macronova pobjeda, uz sve njegove lične kvalitete, dijelom i “odraz sticaja prilika i prevage želje građana da zaustave (liderku krajnje desnice) Marine Le Pen”.
Oni navode da je i sam Macron rekao da će se Francuske preobraziti ili doći u opasnost da njeni građani počnu da razmišljaju o napuštanju Evropske unije, jer ako on ne bi uspio, onda bi se Le Pen bez sumnje našla na pragu Jelisejske palate, a EU bi bila nepovratno uzdrmana i njene vrijednosti doživjele poraz.
(Global CIR/Agencije)
