Čim je objavljen roman Johana Volfganga fon Getea “Jadi mladog Vertera” odmah je postao senzacija i vinuo mladog autora u zvjezdano nebo. Poluautobiografski roman o romantičnom junaku koji izvršava samoubistvo zbog neuzvraćene ljubavi postao je prvi bestseler i prva psihološka novela, a kasnije je poslužio kao inspiracija brojnim velikanima svetske književnosti, od Franca Kafke i Ralfa Valdoa Emersona do Tomasa Mana, piše Ozi.
U svojoj autobiografiji, Gete navodi da je pisanje imalo terapeutsko dejstvo na njega, jer je tih godina razmišljao o samoubistvu. Ono što pisac nije znao je da će “oslobađanje njegovih unutrašnjih demona” u velikom broju slučajeva imati tragične posljedice.
Roman je najprije privukao veliki broj čitalaca u Evropi gdje se pričalo da ju je veliki francuski vojskovođa Napoleon Bonaparte pročitao bar sedam puta, a zatim je priča osvojila srca čitalaca širom Amerike. Ubrzo se počeo proizvoditi veliki broj predmeta vezanih za ovaj ovaj roman, uključujući gravire, porcelan, pa čak i parfem “eau de Werther”.
Tema neuzvraćene ljubavi sa tragičnim krajem toliko je okupirala umove i srca mladih Geteovih savremenika da su počeli da nose plave kapute i žute pantalone u slavu svog omiljenog protagoniste, prenosi Ozi. Ipak, imitacija se nije zaustavila samo na odjevnom izboru – uskoro su u evropskim medijima počeli da se pojavljuju naslovi o samoubistvima inspirisanim slavnim romanom.
Kritičari su smatrali da Verter opravdava, pa čak i vrednuje samoubistvo. Godinu dana nakon objavljivanja knjige, Univerzitet u Lajpcigu pokrenuo je peticiju za njeno ukidanje zbog zaštite javne sigurnosti. Potez se pokazao kao uspješan, a roman je uskoro zabranjen i u Italiji i Danskoj.
Gete je kasnije u životu izrazio žaljenje zbog utjecaja koje je priča imala na one “koji su smatrali da moraju da pretoče poeziju u realnost”, a Madam de Stael je tvrdila da je u to vrijeme “Verter izazvao više samoubistava od svih najljepših žena svijeta”.
(Global CIR/Agencije)
